μαθαίνω διαγράφοντας

Απορρίπτοντας φωτογραφίες, μαθαίνω.

Όλοι γνωρίζουμε σήμερα ότι η ψηφιακή φωτογραφική μηχανή, ακόμη και αυτή που έχει τι έξυπνο κινητό μας, μας επιτρέπει να πάρουμε πολλές περισσότερες φωτογραφίες χωρίς να έχουμε το άγχος για το κόστος αγοράς του φιλμ 36 στάσεων, των εμφανίσεων και των δειγμάτων για τις εκτυπώσεις που θα ακολουθήσουν κάποια στιγμή.

Το πρόβλημα με τις φωτογραφίες που ως άχρηστες θα πρέπει να διαγραφούν, θα προκύψει αργά ή γρήγορα και εξαρτάται από τη "τρέλα" με την οποία φωτογραφίζουμε. Αν το θέμα είναι must, όμορφο και αγαπημένο, τραβάμε πολλές φωτογραφίες και ενθουσιαζόμαστε κατά τη διάρκεια της φωτογράφησης. 

Αλλά κάποια στιγμή και όταν καθίσουμε μπροστά την οθόνη για να δούμε τις φωτογραφίες που έχουμε, τότε θα έρθει η ώρα της αλήθειας, της κρίσης, της επιλογής και της απόρριψης. Γιατί δεν μπορεί να είναι όλες καλές, ούτε όλες άριστες, ούτε αξιόλογες. Το αντίθετο. Και δεν φθάνει μόνο ότι θα διαπιστώσουμε πως πολλές φωτογραφίες είναι ανόητες και άχρηστες, αλλά θα βρούμε και τον δίσκο μας να αναστενάζει και να σκούζει μην έχοντας ελεύθερο χώρο να έχει απομείνει από τα πολλά αρχεία.

Για να πάρετε μια γεύση του πόσο λίγες θα είναι οι πραγματικά σημαντικές φωτογραφίες, θα σας πω ότι οι μεγάλοι και έμπειροι φωτογράφοι λένε πως 12 εξαιρετικές φωτογραφίες στο διάστημα ενός έτους, είναι μια πολύ αξιόλογη επίδοση. Άρα; Έχουν πετάξει πάρα πολλές, ή έχουν τραβήξει ελάχιστες.

Ένας από τους σίγουρους τρόπους να αγαπήσετε τη φωτογραφία είναι να μάθετε καλά τον χειρισμό της φωτογραφικής σας μηχανής, για να έχετε τις λιγότερες δυνατές αποτυχίες και απογοητεύσεις.

Αποτυχημένες φωτογραφίες είναι οι: κουνημένες, σκοτεινές, υπέρ-φωτισμένες, θολές, με λάθος χρώματα, εστίαση σε λάθος σημείο, κάδρο που δεν βοηθάει διόλου το θέμα.

Οι αστοχίες της μηχανής είναι δεδομένες, αλλά η άγνοια λειτουργίας τις ευνοεί, τις πολλαπλασιάζει και τις μεγαλώνει. Μόνο οι πολύ ακριβές μηχανές παρουσιάζουν αστοχίες κάτω από 3%, και μόνον αν ο φωτογράφος έχει ασχοληθεί να βρει που κάνουν τα λάθη.

 Η γνώση της μηχανής (προγράμματα, ρυθμίσεις κλπ η τεχνική δηλαδή) στην αρχή της ασχολίας με την φωτογραφία εκτιμάται πως συντελεί 90-100% στο να παίρνουμε καλές φωτογραφίες. Μας απασχολεί όμως τόσο πολύ που δεν αφήνει περιθώρια για την ασχολία με την αισθητική. Έτσι η τεχνική δεν πρέπει να απασχολεί το φωτογράφο, πρέπει να είναι κάτι σαν την οδήγηση σε αγώνα ράλι.

Αργά, αλλά σταθερά η κατάσταση αλλάζει και όσο περισσότερες φωτογραφίες παίρνουμε για να τις απορρίψουμε αργότερα ως μέτριες, ανόητες και άστοχες, τόσο καλύτεροι φωτογράφοι γινόμαστε.

Λογικό είναι πως όσο αλλάζουμε στάση ως προς την φωτογραφική διαδικασία, όσο γινόμαστε περισσότερο αυστηροί και απαιτητικοί, θα αλλάζει και η διάθεση αποδοχής των φωτογραφιών. Έτσι, κάθε φορά που βλέπουμε παλιές φωτογραφίες είναι λογικό και αναμενόμενο να πετάμε όσες δεν αντέχουν αισθητικά καθώς ο πήχης ανεβαίνει.

Τώρα θα πείτε εντάξει, και πως θα διαλέξουμε την καλύτερη ανάμεσα σε φωτογραφίες με μικρές παραλλαγές, και ακόμη πως θα ξέρουμε αν μια φωτογραφία αξίζει. 

Η μέθοδος που προτείνω είναι:

α) ξεκινάμε την κρίση των φωτογραφιών ανάποδα, αρχίζοντας από τις πλέον άσχημες, περιττές, ανόητες και ανεβαίνοντας προς τις καλύτερες μέχρι να μείνουν οι δυνατόν ελάχιστες, πέντε έως έξη από κάθε θέμα για αρχή είναι καλά. Μετακινούμε όλες τις άχρηστες, τις λάθος, ή τις μέτριες σε ειδικό φάκελο με την ένδειξη BAD Photos.

β) βρίσκουμε ένα φίλο που να εμπιστευόμαστε την ειλικρίνεια, την αμεροληψία του καθώς και το γούστο του. Του ζητάμε να βοηθήσει κάνοντας την δική του κριτική με αυτές που πέρασαν από τη πρώτη μας επιλογή. Όποιες φωτογραφίες κρίνει ως καλές τις αντιγράφουμε σε ειδικό φάκελο με το όνομά του

γ) δεν ζητάμε όμως ποτέ από τον «καθένα» , το πρώτο δηλαδή που θα βρεθεί διαθέσιμος να κρίνει τις φωτογραφίες μας,

δ) δεν πετάμε τις σκάρτες φωτογραφίες από αστοχίες της μηχανής όσο υπάρχει χώρος στον δίσκο γιατί έχει πάντα ενδιαφέρον να μάθουμε από τα λάθη, όμως τις αποθηκεύουμε - μετακινούμε σε ειδικό φάκελο μέχρι να καταλάβουμε γιατί έγιναν τα λάθη.

ε) βλέπουμε όλες τις φωτογραφίες που έχουμε πάρει μετά από 2-3 μήνες οπότε έχουμε αποστασιοποιηθεί συναισθηματικά αρκετά από τα θέματά μας. Θα αλλάξουμε άποψη για πολλές από αυτές σίγουρα.

στ) όταν έχουμε κολλήσει σε κάποιες καλές φωτογραφίες και δεν μπορούμε να πάρουμε απόφαση να τις πετάξουμε γιατί νοιώθουμε σαν να μας ζητάνε ποιο δάχτυλο του χεριού μας να κόψουμε, τότε τα πράγματα είναι τρομερά δύσκολα για την δεδομένη στιγμή και έχουμε τρεις λύσεις.

1) αναβάλουμε την διαλογή για κάποιες ημέρες για τον απλό λόγο ότι δεν είμαστε ώριμοι.

2) κάνουμε συμβούλιο με τον φίλο που λέγαμε.

3) υποθέσετε τώρα ότι έχετε 50€, θα την αγοράζατε αυτή τη φωτογραφία;

Απαντήστε ειλικρινά και θα δείτε ποια φωτογραφία αξίζει να μείνει στο αρχείο, να εκτεθεί, να την κάνετε δώρο ίσως σε αυτόν τον φίλο, στον κάθε φίλο.

Αν μετά από μερικές φορές που θα ελέγξετε τις φωτογραφίες δείτε πως κάποιες τελικά είναι για πέταμα, διαγράψτε τις.

Αρχικά θα χρειαστεί να κάνετε έλεγχο 5-6 φορές.

Μετά όσο αυξάνει η αισθητική σας, θα δείτε πως μετά από 2 φορές και τελικά μετά από ένα έλεγχο θα μπορείτε να πετάτε άφοβα ότι δεν χρειάζεται, ή δεν θα χρειαστεί.

ΠΡΟΣΟΧΗ.

Εγώ γράφω (εξασφαλίζω όσο γίνεται) όλες τις φωτογραφίες σε οπτικούς δίσκους.  Μιλάμε ΟΛΕΣ, όλες όσες έχουν γραφεί στη κάρτα μνήμης από τη πρώτη μου ψηφιακή φωτογραφική μηχανή (1996-97), κλείνω τους δίσκους για να μην υπάρχει περίπτωση διαγραφής, και έτσι ότι έχω τραβήξει υπάρχει κάπου σε έναν από τους 650 οπτικούς δίσκους ( CD/DVD) για την ώρα. Παραμένει στο βάθος πάντα μια ανάμνηση με κάθε φωτογραφία, όπως κι αν έχει βγει. Επί πλέον ελέγχω για λάθη και δυσλειτουργίες τις μηχανές, τα φλας και τους φακούς.

Τις επιλογές και τις διαγραφές τις κάνω μόνο στους σκληρούς δίσκους και ποτέ δεν πετάω τίποτα από τους οπτικούς.

Το ξεκαθάρισμα στους σκληρούς δίσκους πρέπει να γίνεται τακτικά και να διαγράφονται φωτογραφίες γιατί μόνο έτσι μπορεί ο φωτογράφος να γίνει καλός κριτής των δικών του φωτογραφιών.

Μετά από καλό ξεσκαρτάρισμα (3-4 φορές σε βάθος 2-3 ετών) δεν θα χρειάζεται να σβηστεί πλέον τίποτα; Τι λέτε;

Και εφόσον μιλάμε για σκληρούς δίσκους, μη θεωρήσετε ποτέ πως θα τους έχετε για πάντα, γιατί έχω χάσει 5-6 με όλες τις φωτογραφίες που είχανε γραφτεί σε αυτούς.

Να γιατί χρειάζεται άμεσα να εγγράφονται οι ψηφιακές φωτογραφίες σε οπτικούς δίσκους πριν από κάθε έλεγχο των λήψεων.

Δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να ανατρέξουμε σε παλιές φωτογραφίες και να μη διαγράψουμε μερικές κάθε φορά από τους σκληρούς δίσκους. Όσα χρόνια κι αν περάσουν θα συνεχίζεται κάθε φορά η ίδια διαδικασία καθώς κάτι δεν θα μας ικανοποιεί πλέον αισθητικά ή τεχνικά.

Η διαγραφή μετά από ώριμη κρίση των φωτογραφιών από τους δίσκους είναι από τα πλέον αξιόλογα μαθήματα φωτογραφίας και πρέπει να γίνεται κατά καιρούς. 

Ο έλεγχος και η αυστηρή κριτική των παλιών φωτογραφιών είναι το ίδιο σημαντικά όπως μια καινούρια φωτογράφιση.

Γιάννης Γλυνός