Στεφανος Πάσχος

Ένας φίλος από τα παλιά έφυγε.

Γνωρίστηκα με τον Στέφανο στην 5^η τάξη του 6^ου  εξατάξιου γυμνασίου αρένων Αθηνών.

Τελειώσαμε την 6^η τάξη του «κάτεργου» το 1966. Είμαστε και γείτονες, σχετικά, ούτε 500 μέτρα δεν απείχαν τα σπίτια μας.

Για λίγους μήνες χαθήκαμε, το 67 όμως τον βρήκα σε μια τάξη με άλλα 35 παιδιά όπου κάναμε φροντιστήριο στο ελεύθερο σχέδιο (Αγρανιώτης, Γεωργιάδης, Λοβέρδος, Δεκουλάκος, Γράβαλος ήταν οι δάσκαλοί μας).

Στη συνέχεια, μπήκαμε στη τότε σχολή Δοξιάδη. Εκεί γνωριστήκαμε και με τη Τριανταφυλλίτσα. Όταν κατάλαβα πως η χημεία τους ταίριαξε, σαν φίλος, έκανα στην άκρη αν και μου άρεσε η κοπελιά. Γίναμε καλοί φίλοι για καιρό εμείς οι τρεις. Όμορφα χρόνια! Το πρώτο χρόνο κάναμε κοινά μαθήματα, μετά χωρίσαμε, αλλά οι τάξεις μας ήταν δίπλα-δίπλα.

Εγώ ακολούθησα τη διακόσμηση εντύπου-γραφικές τέχνες. Ο Στέφανος πήγε στη συντήρηση έργων τέχνης.

Καθόμαστε δίπλα-δίπλα, τα λέγαμε παραπάνω από τακτικά.

Μετά την εθνοσωτήρια επανάσταση, ο Στέφανος μου έδειξε τα βασικά της φωτογραφίας, αυτός πήγε και στου Σταυράκου. Του άρεσε το cinema, και η σκηνοθεσία. Εμένα μου άρεσε ο κινηματογράφος, ακόμη μου αρέσει, και έτσι με τράβηξε η φωτογραφία με το πάγωμα του χρόνου και του χώρου.

Κάναμε πολλές φωτογραφικές εκδρομές (Μετέωρα, Γιάννενα, Ζαγόρια), συζητήσεις επί συζητήσεων, ξενύχτια στο σπίτι του, ή στο δικό μου.

Πήγαμε μαζί στην αεροπορία το 1970, στη βασική εκπαίδευση ήμασταν μαζί, μετά χωρίσαμε για δυο χρόνια λόγω ειδικότητας και απολυθήκαμε με διαφορά λίγες ημέρες το 1973. Καταφέραμε τελικά και πήγαμε παρέα18 αξέχαστες ημέρες στο Άγιο Όρος Μάρτιο μήνα. Έχω καταγράψει και το οδοιπορικό και έχω βρει και όλες τις φωτογραφίες από τη μοναδική αυτή εποχή. Κρύο, χιόνι, πείνα, απίστευτα τοπία, αλλά είμαστε νέοι και αντέχαμε.

Εγώ από την αρχή της εμπλοκής μου με τη φωτογραφία ακολούθησα τη σχέση πλευρών δυο προς τρία, ή 24Χ36 και μετά το 6Χ7.

Το τετράγωνο 6Χ6 ελάχιστα με βοήθησε.

Αντίθετα, ο Στέφανος ξεκίνησε με 6Χ6 τη φωτογραφία και αυτό μας πήγε το καθένα σε άλλο δρόμο. Ήταν και οι σπουδές που έκανε στη Γαλλία όταν πήγε μετά το Άγιο Όρος. Χαθήκαμε και πάλι για αρκετά χρόνια.

Εγώ ήμουν και είμαι αυτοδίδακτος, ήταν επιλογή μου, δεν είχα και χρήματα για να πάω έξω. Όσα διάβασα αργότερα για την αισθητική και την ιστορία της φωτογραφίας με άλλαξαν αφού όμως άφησα οριστικά την επαγγελματική φωτογραφία. Ασχολήθηκα με δημοσιογραφία σχετικά με φωτογραφικά και τεχνικά θέματα, δεν έμενε χρόνος ελεύθερος μέχρι το 2011.

Ξαναβρέθηκα με το Στέφανο χάρη στα συνδικαλιστικά και το ΦΟΙΒΟ, αλλά πλέον είχαμε ξεκόψει σαν φίλοι.

Μιλάγαμε σπάνια στο τηλέφωνο, έχασε τους γονείς του (κύριο Κώστα και κυρία Όλγα, ήταν θαυμάσιοι γονείς και εκπαιδευτικοί). Εγώ έχασα την αδελφή μου τέλος του 14 και το πατέρα μου αρχές του 15. Προσπάθησα να βρεθούμε πολλές φορές αλλά άδικα, δεν έτυχε, δεν μπορούσε, δεν είχε χρόνο, ή ίσως δεν ήθελε να μεταφέρει τη κατάθλιψη του συνταξιούχου. Τι να πω;

Μάθαινα για τα έργα του από καιρό και χαιρόμουν. Έμαθα και για το παιδί του, την Ηώ που έχω χρόνια να τη δω. Τελευταία φορά τη θυμάμαι μικρή στη Σίφνο, δεν θυμάμαι αλλά πρέπει να  είχαμε βρεθεί όταν μεγάλωσε σε κάποια έκθεση εδώ, ή στη Κολωνία.

Σήμερα, 9 Ιανουαρίου 2017, έμαθα από τη ψηφιακή έκδοση του φωτογράφου ότι μας άφησε ο Στέφανος στις 2 Γενάρη 2017. Αυτό με τάραξε, δεν το περίμενα. Ήταν και γιατί δεν κατάφερα να τον δω πρόσφατα, όπως θα ήθελα.

Την ημέρα της εορτής του, λίγο πριν φύγει το 2016 προσπάθησα να του τηλεφωνήσω αλλά το δίκτυο μου έλεγε πως δεν υπάρχει ο αριθμός στον οποίο τον είχα καλέσει λίγους μήνες πριν και είχαμε μιλήσει, όταν και πάλι δεν είχε χρόνο για να βρεθούμε.

Έτσι μη έχοντας άλλο τρόπο να επικοινωνήσω με το Στέφανο, θα του τα πω, όταν τον δω ξανά…

Προς το παρόν, από το πρωί πενθώ το παιδικό μου φίλο, το φίλο της νιότης και του γυμνασίου, της σχολής, τον συνάδελφο στην αεροπορία, τον συνάδελφο εν τέχνη, το πάντα ώριμο παιδί με τα μεγάλα μάτια και τη μικρή καμπούρα που μου έδειξε πώς να εμφανίζω και να τυπώνω. Έμοιαζε από μικρός με όσιο σαν αυτούς που φωτογραφίσαμε στο Όρος!

Τώρα Στέφανε που έγινες τελικά βυζαντινή εικόνα δεν υπάρχει περίπτωση να μη σε γνωρίσω. Κι όχι σαν εκείνη τη φορά, τον Οκτώβρη του 70 στον Άραξο, που βγήκες κουρεμένος γουλί, με κοίταξες με ανείπωτη λύπη και μου είπες:

-Μα αλήθεια δεν με γνωρίζεις βρε Γιάννη; Εγώ είμαι ο Στέφανος! Να δω αν θα σε γνωρίσω σε λίγο και εγώ μετά το κούρεμα! Πήγαινε μέσα τώρα φίλε μου.

Αυτά μου είχες πει και δεν τα ξεχνώ.

Καλό σου ταξίδι φίλε. Σκιές ασπρόμαυρες θα γίνουμε όλοι.

ΥΓ εγώ έκλεισα 50 χρόνια φωτογράφος, και εσύ τα μάτια σου! 

 1973 ο Στέφανος στο Άγιο Όρος.